Christie’s charges a premium to the buyer on the H… Read more

Het Palet van een Clown; Extra Voorstelling! We gaan het nog een keer doen! Na de spectaculaire Toon Hermans veiling in 2004, waarop 76 schilderijen stuk voor stuk fel bevochten werden, heeft Christie's opnieuw een verzameling stillevens, portretten en abstract werk van de man die de one man show naar Nederland bracht. Een ware buitenkans, voor ons maar vooral ook voor iedereen die de afgelopen jaren vroeg wanneer er weer een 'Toon' onder de hamer zou komen. Met pijn in het hart moesten we ze teleurstellen, want sinds 'de' veiling (100 verkocht) hebben we nog maar één keer een 'schilderij over geluk, vrolijkheid en de zon' kunnen binnenhalen. Wie een echte Hermans heeft doet daar geen afstand van, zoveel is inmiddels duidelijk. Dat de schilder Toon Hermans onverminderd sterk in de belangstelling staat, blijkt ook uit de tentoonstelling die de Rotterdamse Kunsthal in 2006 over zijn werk organiseerde. Maar ja, op is op. Dachten we. Totdat de familie ons verzocht nog eens te komen praten. Door administratieve rompslomp van velerlei aard was het beoogde Toon Hermans Museum niet van de grond gekomen, en stond de collectie die het museum had moet vullen opgeslagen in een klimaatkamer. De familie zocht nu naar andere wegen om deze werken toegankelijk te maken voor een zo groot mogelijk publiek, en vroeg zich af of wij daarbij behulpzaam wilden zijn. Dat wilden we: het adagium 'Veilen is Emotie' was zelden meer van toepassing dan op de Toon Hermans veiling in 2004. Die bijzondere avond bij Christie's, maar ook de Kunsthal en de oeuvre catalogus, hebben ervoor gezorgd dat de gevierde cabaretier inmiddels ook zijn naam heeft gevestigd als schilder. Met trots maakt Christie's op zondagavond 25 november haar grote zaal vrij voor een 'Extra Voorstelling' over warmte, geluk en levenslust. Het is een uniek voorrecht liefhebbers alsnog in de gelegenheid te stellen een werk van Toon Hermans te bemachtigen, en ik kijk er naar uit u persoonlijk te begroeten op dit nieuwe 'feest van kleur'! Jop Ubbens Chairman Christie's Amsterdam Een dagboek in olieverf De schilderijen van Toon Hermans vormden lange tijd een goed bewaard geheim. En het heeft tot na zijn dood (22 april 2000) moeten duren dat het Singer Museum in Laren voor het eerst een tentoonstelling presenteerde van Hermans' geschilderde oeuvre. In 2006 toonde de Kunsthal Rotterdam een ruime selectie schilderijen van Toon Hermans, waarvan een aanzienlijk deel nooit eerder te zien was. Hermans' schilderijen zijn geheel 'eigen' en vormen in de Nederlandse kunstgeschiedenis een eenzaam verschijnsel. Even eenzaam als de onderwerpen die de schilder op het doek penseelt en melancholiek betitelt als Eenzaam huis of Eenzaam bootje. Hermans' oeuvre staat op zichzelf, verwijst naar zichzelf en is zichzelf. Eenzaam, maar nooit alleen, het hoort bij de kunstenaar en maakt onlosmakelijk deel uit van diens universum. Hermans is autodidact en schildert vooral voor zijn eigen plezier, de onderwerpen kiest hij dichtbij huis. Zijn genres zijn zo oud als de schilderkunst zelf: landschap, portret en stilleven. Door en door stemmig, meestal zonnig, vrolijk, uitbundig zelfs, maar soms ook ronduit somber. Zijn schilderijen laten zich lezen als een dagboek in olieverf. Hermans heeft een vlot penseel, en werkt alla prima, ongecompliceerd: "Het gaat om impulsen (..) onwetend soppen op mijn palet, niet beredeneren of afwegen. Eerst is er niets, het linnen is blank. Dan komt er een kleurtje en nog een. Ik zie dat er wat gebeuren gaat, maar wat?" Over de plaats van Toon Hermans in de Nederlandse theatergeschiedenis bestaat geen twijfel, hij behoort tot de groten. Maar mede door onze moeilijke omgang met dubbeltalenten is zijn plek als beeldend kunstenaar lastiger te bepalen. Wie Hermans als schilder wil duiden zoekt in de Nederlandse kunst tevergeefs naar aanknopingspunten. In de verschillende versies van boerenhoeven lijkt Hermans eerder verbonden met de Vlaamse schilderkunst. Hermans op zijn best lijkt schatplichtig aan de expressionistische landschappen van Constant Permeke of Louis Artan, de gangmaker van het Vlaamse impressionisme. Wat bovenal opvalt is het pure kleurgebruik van Hermans, volgens de schilder zelf Mariablauw, boerderijenwit en klaproosrood. Evenals in zijn theaterwerk zit de kracht van Hermans vooral in de ontwapenende eenvoud van de dingen. 'Dag zon, dag zon, dag lief hemelding' is van een haast kinderlijke eenvoud en tegelijk poktische schoonheid waar je ogenblikkelijk vrolijk van wordt. Dat onweerstaanbare geldt ook voor veel van zijn schilderijen. Zijn bloemstillevens zullen de maker zelf tijdens het schilderen ongetwijfeld vrolijk hebben gestemd. Voor ons als toeschouwers zijn ze nu overgeleverd pleasing the eye. Landschap, portret of stilleven, voor mij zijn het eigenlijk allemaal Toon Hermans'zelfportretten. Wim Pijbes Directeur Kunsthal Rotterdam Toon Hermans en de vroeg-Limburgse scholastiek Flaubert heeft gezegd: "L'art sera quelque chose que tiendra le monde entre la fantaisie et la réalité." Het werk van Toon Hermans maakt ons deelgenoot aan de goddelijke harmonie en de kwantitatieve verhoudingen van de vroeg-Limburgse scholastiek, doorgetrokken naar de actualiteit van Christie's Amsterdam, november 2007. Het is als het ware een optelsom van het imaginaire, waarbij op een willekeurig uitgangspunt de werkelijkheid, onlogisch uitgewerkt, zich verzamelt tot picturale vormen en consequent doorgevoerde regels, die de beperking van de vrijheid door drastische toepassing van vrijwillig aanvaarde in traditionele en in kwantitatieve verhoudingen, samenballen tot een krachtveld van het vrije voorstellingsvermogen. Goede lezer, Zou Toon Hermans dit lezen, hij was al na de eerste zin in lachen uitgebarsten of, om het met zijn eigen standaarduitdrukking voor dit soort situaties te zeggen, hij piste in zijn broek van het lachen. Als er iets niet besteed was aan Toon Hermans dan was het elke poging, hoe goedbedoeld ook, tot een diepgravende, laat staan wetenschappelijke, analyse van zijn werk. Met mijn dank overigens aan Paul van Vliet die deze geleerde woorden voor de vernissage van de Toon-Hermanstentoonstelling in Laren, augustus 2001, samensprokkelde. Geloof het of niet, geachte lezer, het is echt waar, elke alinea is door Paul letterlijk overgenomen uit serieus bedoelde en in gerenommeerde kunstbladen gepubliceerde recensies. Er ontstond enige consternatie in de directiekamer van het roemrijke veilinghuis Christie's toen directeur Jop Ubbens tot de vaststelling kwam dat het door mij geleverde voorwoord voor de catalogus van de eerste Toon-Hermansveiling eind 2004 als titel bleek te hebben: Toon Hermans is geen schilder. Toon Hermans was, naar eigen veelvuldig herhaalde verklaringen, geen cabaretier, geen theaterman, geen dichter, geen prozaost. En vooral geen schilder. Hij was er als de dood voor om te figureren in het rijtje van Sinatra, Bennett en andere Carreras van wier schildertalent Toon in intieme kring geen hoge pet bleek op te hebben. "Ik doe maar wat", herhaalde hij jarenlang in zowat elk interview. Wie Toon Hermans van nabij meemaakte, met hem samenwerkte, weet dat niets minder waar was. Toon was dé absolute perfectionist, zeker als het om het theater ging, moeilijk, meedogenloos voor zijn musici en crew, maar vooral en bovenal voor zichzelf. Ik doe maar wat... niet waar dus? Een lieve leugen? Wèl waar. Het heeft lang geduurd eer ik erachter kwam dat Toon, die ik op hoge leeftijd maandenlang dag na dag intensief zag repeteren, met dit zinnetje bedoelde dat hij nooit iets plande in zijn leven. Dat hij het leven zijn gang liet gaan. Een nieuwe show, een zomer lang schilderen, twee seizoenen schrijven, het was allemaal niet gepland. "Toon, wanneer gaan we het theater in?" "Als de show klaar is." "En wanneer is dat, Toon?" "Als hij klaar is." Wanhoop bij impressariaat en theaterdirecteuren, maar zo ging dat nu eenmaal bij Toon. Het leven zijn gang laten gaan. Mijn moeder, die zei, het leven weet alles, weet alles veel beter dan wij. Subliem liedje op die sublieme posthume cd Als de liefde. Ik doe maar wat, betekende dat het allemaal uit hem opborrelde, of het nu om pen, penseel of notenbalk ging, het kwam uit zijn leven, het wàs zijn leven. De kunst van Toon Hermans, in al zijn vormen, is zo echt, zo eenvoudig, zo wonderlijk als het leven zelf. Toon Hermans was kunstenaar en kunstwerk tegelijk. Zoals wij allemaal, zei Toon, zoals alles wat leeft. In de herfst van vorig jaar stond ik voor het eerst sinds jaren bij het huis van mijn vele herinneringen. De laatste woonplaats van Toon in Bosch & Duin. Al tijden onbewoond en kort na mijn bezoek afgebroken. Het ooit zo warme huis was leeg en verloederd. Toon was er nog. Ik hoorde hem met zijn dictafoontje zingend lopen langs zijn meditatiepaadje. Ik rook de kwasten, de verf, de schildersezel. Toon was er. Zoals Toon er is in deze catalogus. In de stralende, zingende, van het canvas spattende kleuren van zijn schilderijen. Herman van Hove Voorzitter Stichting Toon Hermans

Toon Hermans (1916-2000)

Boerderij en water

Details

Toon Hermans (1916-2000)
Boerderij en water
olie op doek
50 x 60 cm.

Literature

H. van Hove, Toon Hermans, Schilderijen - Tekeningen - Gedachten, Amsterdam, 1995, p. 76 (ill.).

Special notice

Christie’s charges a premium to the buyer on the Hammer Price of each lot sold at the following rates: 29.75% of the Hammer Price of each lot up to and including €5,000, plus 23.8% of the Hammer Price between €5,001 and €400,000, plus 14.28% of any amount in excess of €400,001. Buyer’s premium is calculated on the basis of each lot individually.

More from Het palet van een clown, extra voorstelling!

View All