Christie's charges a Buyer's premium calculated at… Read more

Amsterdam is al vier eeuwen lang de stad van de schilders en een van de meest geschilderde steden. Amsterdamse stadsgezichten bieden fascinerende inzichten in de veranderingen en vernieuwingen van onze hoofdstad. De unieke verzameling van 20e eeuwse stadsgezichten die Christie's ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan van de Amsterdamse vestiging aanbiedt, maakt duidelijk dat deze bijzondere traditie blijft leven in onze stad. De permanente vernieuwing van de stad en van de leefomgeving gaat hand in hand met de verandering van stijlen en schildertechnieken waarmee de kunstenaars de werkelijkheid van alledag onder ogen brengen. Ik verwacht dat veel Amsterdammers van de gelegenheid gebruik zullen maken om de ontwikkeling van hun stad in de vorige eeuw door de ogen van de kunstenaars grondig te bekijken. Daarnaast hoop ik dat de kopers van de schilderijen deze met dezelfde trots zullen bezitten als de burgers in de laatste vier eeuwen. Wellicht dat ook Stad en Rijk van de gelegenheid gebruik maken het omvattende openbare kunstbezit op dit gebied aan te vullen. Tot slot hoop ik dat dat deze gelegenheid een inspiratie zal zijn voor kunstenaars en kunstliefhebbers om de grote traditie van Amsterdamse stadsgezichten ook in de toekomst in leven te houden. W. Kok Minister van Staat Een onbekende collectie Amsterdamse stadsgezichten Een prachtige door K.P.C. de Bazel ontworpen villa in Bussum herbergt een verzameling Nederlandse toegepaste kunst uit de periode 1890-1940 die tot voor kort alleen bij insiders bekend was. Na de fraaie tentoonstelling in het voorjaar van 2000 in het Singer Museum te Laren werden de kwaliteit en de omvang van de collectie Meentwijck pas goed bekend. De eigenaren, Dirk en Liesbeth Nienhuis, hebben dit fraaie geheel in een tijdsbestek van zo'n dertig jaar op veilingen en in de kunsthandel aangekocht. Weinig bezoekers van die tentoonstelling konden beseffen dat Nienhuis tegelijkertijd ook een verzameling geschilderde Amsterdamse stadsgezichten had aangelegd. In 1972 ging Nienhuis werken bij de ABN in Amsterdam. Zijn vrije tijd benutte hij met bezoeken aan de rommelmarkt op het Waterlooplein, in die tijd nog een belangrijke bron voor kunst uit de jaren rond 1900; verder ging hij naar de kunsthandels in de Spiegelstraat en bezocht hij regelmatig De Looier. In 1973 trouwde hij en woonde eerst op het Singel en tot 1976 in het pand op de hoek van de Prinsengracht en de Utrechtsestraat, waar zijn kinderen geboren werden. Daarna is hij naar Naarden verhuisd en tenslotte heeft hij in 1985 villa Meentwijck gekocht. Zo'n dertig jaar geleden begon hij zijn verzameling Amsterdamse stadsgezichten aan te leggen. Een ensemble van circa twintig schilderijen die hij indertijd had gekocht van de collectioneur dr. W.H. Berghuis, net als hij commissionair in effecten, vormt de kern van zijn verzameling. Sinds die eerste grote aankoop heeft Nienhuis zijn collectie regelmatig aangevuld met schilderijen die hij op veilingen kocht bij Christie's, Sotheby's, Paul Brandt, De Zon, De Eland en Van Spengen. Af en toe verwierf hij ook Amsterdamse stadsgezichten bij kunsthandels als E.J. van Wisselingh & Co en later bij Jan Juffermans. De belangstelling voor kunst was hem niet vreemd. Zijn oom Herman Nienhuis was sinds 1944 immers jarenlang directeur en eigenaar van het veilinghuis Mak van Waay in Amsterdam. Uitgangspunt voor zijn verzameling Amsterdamse stadsgezichten was steeds dat het werk gemaakt moest zijn in de twintigste eeuw en dat de voorstelling topografisch juist diende te zijn. Dus werk van schilders zoals Klinkenberg nam hij niet op. De chronologische begrenzing hanteerde hij echter niet strikt. Daarom kocht hij ook werken van Witsen en Breitner die gemaakt zijn in de jaren '90 van de negentiende eeuw. Het waren vooral de toen nog minder bekende meesters uit de eerste helft van de twintigste eeuw die zijn voorkeur hadden. Wie bekommerde zich in die tijd immers om het werk van Frans Langeveld, M.H. Mackenzie, Bart Peizel, H.J. Wolter of David Schulman? Veel van hun werken waren nog redelijk betaalbaar. Maar Nienhuis kocht ook werk van eigentijdse kunstenaars zoals Karel Appel, Jan Sierhuis en Aat Veldhoen. Werken op papier heeft hij vanwege de lichtgevoeligheid zelden aangeschaft. Veel schilders van het Amsterdamse stadsgezicht kozen hun thema's in de omgeving van het Centraal Station zoals het Singel met de Lutherse Kerk, het Damrak of het waterrijke gebied rond de Montelbaanstoren. Relatief weinig aan bod kwamen de Jordaan en de nieuw gebouwde wijken aan de zuidzijde van de stad. Ook de statige panden aan de Prinsen-, Keizers- en Herengracht, die zo in zwang waren bij kunstenaars uit de zeventiende en de achttiende eeuw, worden in de twintigste eeuw zelden geschilderd. Het werk van Maks, Wolter en Langeveld is inmiddels zeer populair geworden. Maar de charmante schilderijtjes van David Schulman, Bart Peizel, Hobbe Smith of Nico Cevat zijn nog steeds bereikbaar voor verzamelaars met een smalle beurs. Wellicht keren enkele van deze stukken terug naar de plaatsen niet ver van waar ze ooit zijn ontstaan. J.F. Heijbroek conservator Rijksmuseum Christie's Amsterdam dankt drs. Christel Aaftink voor het beschikbaar stellen van de resultaten van haar onderzoek gedaan over de Collectie Meentwijck. Biedingen die na de veiling binnenkomen zullen niet geaccepteerd worden.

Gerard Johan Staller (1880-1956)

Het Hertenhuis in Artis

Details

Gerard Johan Staller (1880-1956)
Het Hertenhuis in Artis
gesigneerd 'G.J.Staller' (links onder); en nogmaals getiteld en gesigneerd op schutkarton
zwart krijt en pastel op papier
35 x 45.5 cm.

Provenance

Christie's, Amsterdam, 30 januari 2001, lot 487.

Special notice

Christie's charges a Buyer's premium calculated at 23.205% of the hammer price for each lot with a value up to €110,000. If the hammer price of a lot exceeds €110,000 then the premium for the lot is calculated at 23.205% of the first €110,000 plus 11.9% of any amount in excess of €110,000. Buyer's Premium is calculated on this basis for each lot individually.

Lot Essay

Gerard Staller werd geboren in Amsterdam en groeide op in het Joods kwartier, rond het Waterlooplein en de Jordaan. Veel van zijn onderwerpen vond hij op straat, waarbij zijn interesse niet alleen uitging naar het weergeven van de architectuur maar vooral naar de vertolking van het (Joodse) volkse leven. Ook in de dierentuin Artis was Staller regelmatig te vinden met zijn schetsboek. Deze kleurrijke pastel heeft Staller gemaakt naar aanleiding van de schetsen die hij in Artis maakte en geeft het Hertenhuis weer, zoals het vandaag de dag nog te zien is.

More from AMSTERDAMSE STADSGEZICHTEN UIT DE COLLECTIE MEENTWIJCK

View All